شمیم آسمان

مقاله جایگاه و تفاوت ماهوی سیره متشرعه و سیره عقلاء در اصول فقه امامیه

مریم مشکواتی – طلبه سطح 4 حوزه علمیه جامعه النور شیراز – مدرس و معاونت پژوهش حوزه علمیه فاطمه الزهرا (س) شیراز 

چکیده:

سیره متشرعه و سیره عقلاء نقش مهمی را در فقه و اصول امامیه ایفا می کند، بسیاری از فقهاء و اصول دانان تعاریف مختلفی در خصوص سیره متشرعه و عقلاء ارائه کرده اند. سیره متشرعه، به معنای استمرار روش و شیوه عملی میان پیروان دینی و مذهب است ، سیره عقلاء به عادت عقلی عقلاء بر انجام یا ترک کاری و یا روش و سیره مستمر عملی همه عقلاء عالم بر انجام یا ترک عملی تعریف شده است. در بحث سیره متشرعه اقسام آن، که به 4 قسم تقسیم     می شود و حجیت سیره متشرعه که تحقق آن به دوام است اعم از اثبات معاصر بودن سیره با زمان معصوم (علیهم السلام) و اینکه چگونه باید فهمید این سیره مورد تاکید معصوم (علیهم السلام) بوده، پرداخته شده است. سیره عقلاء به سه قسم تقسیم می شود و برای حجیتش نیازمند به دو جمله شرطیه است. اگر شارع موافق با مضمون سیره نبود آن را ردع می کرد و اگر شارع از آن ردع     می کرد به ما می رسید. سیره متشرعه به دلیل اینکه از سوی مسلمانان از آن جهت که دیندار هستند استقرار یافته در حجیت خود نیاز به اثبات عدم ردع شارع ندارد ولی سیره عقلاء در حجیت خود نیازمند عدم ردع شارع و امضاء شارع است.

عنوان مقاله : عوامل دینی موثر در تامین سلامت روان
 

نگارندگان: لیلا عجم نوازی، مریم مشکواتی

چکیده:

یکی از دغدغه های مهم انسان ها در همه دوره های تاریخ، سلامت روانی در کنار سلامت جسمانی بوده است. اسلام وجود انسان را متشکل از دو بعد غیر مادی ومادی معرفی می کند و سلامت هر یک را در گرو سلامت دیگری و متاثر از آن می داند. سلامت روان به معنای تعادل و انسجام فراگیر در همه ابعاد جسمانی و نفسانی انسان است. که اندیشیدن، آگاهی، هدفداری، انصاف، عدالت، امانت داری، حقیقت جویی و تسلیم در برابر آن، رشد مستمر و آرامش از جمله نشانه های آن هستند. بیماری روانی خارج شدن از حد اعتدال است که نادانی، عصیان، دنیا طلبی، ظلم و تعدی، ضعف اراده و سستی و اضطراب و غیره …. از جمله نشانه های آن می باشد. آموزه های دینی تاثیر مهمی در سلامت روانی انسان دارد. در زمینه رابطه دین و بهداشت روانی در مجامع روان شناسی و روان پزشکی دنیا تحقیقات بسیاری صورت گرفته است. در تعلیمات اسلام نیز برای مقابله با مشکلات و تنگناهای زندگی راهکارهای ویژه ای در زمینه های مختلف از اعتقادات و باورهای دینی ، اخلاقی، مناسک مذهبی که شامل نماز، روزه، صبر، توکل بر خدا، دعا، ذکر توجه به فنا پذیری دنیا و فنا ناپذیر بودن آخرت و غیره …می باشد، مشاهده می شود. همچنین مواردی از جمله نشاط، شادمانی، همسر شایسته، حمایت اجتماعی و غیره…. در جنبه فردی، خانوادگی، اجتماعی جهت مقابله با تنش ها موثر است.. اعتقاد به خداوند به عنوان منشاء قدرت و آرامش و انجام فرایض دینی به صورت معنی داری با سلامت روان رابطه مستقیم دارد. در این پایان نامه به تفصیل نحوه ارتباط راهکارهای فوق الذکر با سلامت روان از دیدگاه قرآن، روایات و کلام با روش توصیفی- کاربردی بررسی شده است.

مقاله واکاوی مدیریت فرهنگی از دیدگاه مقام معظم رهبری

مریم مشکواتی ، طلبه سطح 4 

چکیده :

فرهنگ اساسی‌ترین جنبه‌های زندگی اجتماعی در جامعه به‌حساب می‌آید .در حقیقت ، همانگونه که افراد شخصیت و هویت خاص خود را دارند ، جامعه نیز مانند موجود زنده ای است ، که فرهنگ شخصیت آن را مشخص می کند . در جهان امروز سرعت تغییر و تحول در ساختارهای مختلف اقتصادی و اجتماعی از سرعتی چشمگیر برخوردار گشته است ، براثر توسعه ارتباطات اجتماعی و تکنولوژی‌های واسط در این زمینه فرهنگ جوامع دچار تغییر و تحولات شده است. مدریت مطلوب هر جامعه به معنای آن است ابزارهای لازم جهت اداره هدفمند یک جامعه ،کارشناسانه انتخاب شود.کارگزاران امور فرهنگ جامعه بایستی در ساختار نظام مدیریت کشور به پیشرفت علاقه داشته باشند و درصدد توسعه جامعه از طریق ابزارهای فرهنگ بر آیند ، در این راستا توجه به نظرات کارشناسانه مقام معظم رهبری و رهنمودهای معظم له در خصوص ضرورت و جایگاه مدیریت فرهنگ، ویژگی‌های مدیران فرهنگی، اصول حاکم بر مدیریت فرهنگی و راهکارهای تقویت مدیریت فرهنگی بسیار راه گشا خواهد بود. جامعه کنونی با ایده­آل های فرهنگی فاصله بسیاری دارد، این فاصله نتیجه بی‌توجهی و نادیده گرفتن ارزش‌های فرهنگی و اعتقادی بوده است؛ افراد جامعه مناسب نبودن یا ضعف ساختارهای نظام‌های فرهنگی، اجتماعی در این ضعف تأثیرگذار بوده است ، بنابراین لازم است راهکارها و شیوه‌های بهینه‌سازی یک ساختار و مدیریت فرهنگی استاندارد در جامعه بررسی شود.

موضوع پایان نامه : تربیت کودک با رویکرد سبک زندگی دینی

استاد راهنما: سرکار خانم سیده فوزیه موسوی

 استاد داور: حجت الإسلام والمسلمین جناب دکتر قنبر درویشی

 نکارنده: زهرا بانشی

 سال 1396

چکیده :

تربیت کودک یکی از مباحث مهم تربیتی است .دوران کودکی از نظر پی ریزی اساس زندگی اهمیت فوق العاده ای دارد. با توجه به نیاز جدی جامعه به مسائل تربیتی به ویژه تربیت کودک، دست اندران امرتربیت و روان شناسان را واداشته تا مباحث جدیدی را مطرح کنند. دراین پژوهش باروش توصیفی- تحلیلی وبامدد از احادیث –روایات وسیره گفتاری و رفتاری اهل بیت در زمینه تربیت کودک به تبین آن با مسائل تربیتی پرداخته شده است. هدف پژوهش حاضرتبین تربیت کودکان که در محدوده سنی تولد تا هفت سال هستند- که بر اساس روایات در این دوره سیادت دارند- بر اساس آموزه های اسلام است. یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان می دهدکه بر اساس روایات اسلامی کودک در آغاز تولد حقوقی بر والدین خود دارد مانند: غسل دادن، گفتن اذان و اقامه، نام نیک گذاشتن، عقیقه، و… عمل به این آداب توسط والدین ،زمینه های مساعد تربیت را در فرزند فراهم
می آورد. می توان گفت از جمله نیازهای اساسی و مهم کودک در هفت سالگی اول زندگی نیاز به بازی، محبت، احترام، تشویق و تنبیه به موقع،پرهیز از تنبیه بدنی و اهتمام به آموزش علمی- دینی فرزندان توسط والدین از عوامل زمینه ساز بر تربیت نیکوی فرزندان در دوران کودکی است.

موضوع تحقيق پايانی : ضرورت حجاب و راهکارهای ترویج آن

استاد راهنما : سركار خانم رضوی

 استاد داور : سركار خانم فلاح زاده

 پژوهشگر : نرگس احمدی

 زمستان 1392

چکیده :

حجاب در لغت به معنای پرده و مانع و در اصطلاح همان پوششی است که زنان برای پوشانیدن خود از نامحرم به کار می برند. در قرآن آیات متعددی مثل آیه 31 سوره نور و 33 و59 احزاب و 27 سوره اعراف و … به صراحت به وجود حفظ حجاب و حریم برای زن مسلمان اشاره کرده است. علاوه بر آن سنت و سیره پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله)و ائمه اطهار (علیه السلام) همواره بر ضرورت حجاب و نوع پوشش و فواید آن تاکید فراوان دارد و از لحاظ عقلی نیز امنیت و آرامش و منافعی که حجاب برای انسان دارد حکم می کند که از این منافع به راحتی چشم نپوشد. از منظر دین اسلام، پوشش مو و بدن و زینت های زن واجب است و تنها وجه و کفین است که پوشانیدن آن ها در صورت عدم زینت واجب نیست.البته قانون حجاب تنها در دین اسلام نبوده است و در آئین های یهودی و مسیحی و اقوام مختلف مساله حجاب به صورت سختگیرانه ای وجود داشته است.

از ضرورتهایی که مساله حجاب را برای فرد امر واجب و لازمی می کند مساله حفظ بنیاد خانوادگی، حفظ ارزش و منزلت زن، امنیت و کمال او، جلب رضای الهی، پیشگیری از ناهنجاری های اجتماعی و …را میتوان نام برد برای حفظ و ترویج این فرضیه الهی راهکارهای فردی و خانوادگی و اجتماعی مختلفی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به تقویت روحیه ایمان و اعتقاد در افراد، ترویج فرهنگ غیرتمندنی، احیای فرهنگ اسلامی، شناساندن الگوهای والا، نظارت بر رسانه های جمعی، احیای امر به معروف و نهی از منکر، معرفی پوشش های مناسب و … اشاره کرد.

موضوع پایان نامه : نقش مادر در تربیت دینی فرزندان

استاد راهنما: سرکارخانم کلائی

استاد داور: سرکارخانم فلاح زاده

پژوهشگر : نجمه خیراندیش

بهار92

چکیده :

 تحقیق حاضر موضوعی با عنوان «نقش مادر در تربیت دینی فرزند را مورد بررسی قرار می دهد، در این تحقیق به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال هستیم که مادر چه نقشی در تربیت دینی فرزندان ایفا می کند؟ و عوامل مؤثر در تربیت دینی و آفات تربیت چیست؟ لذا سعی کرده ایم یک جمع بندی ناچیز ولی منسجم پیرامون نقش مادر در تربیت دینی فرزند از دوران قبل از تولد تا دوران کودکی با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری اطلاعات قبلی ثبت شده داشته باشیم تا هم راهنمایی باشد برای اولیاء که به این امر اهمیت بیشتری بدهند و هم جوابی باشد برای بسیاری از سوالات در این مورد در این راه و برای دستیابی به اهدافی که ذکر شده، علاوه بر استفاده از آیات و روایات از کتبی با موضوعات تربیتی و اجتماعی نیز استفاده شده است تحقیقات و بررسی هایی که در این زمینه صورت گرفت و نتایجی که در این راه به آنها دست یافتیم حاکی از آن می باشد که مادر از عوامل مهم و مؤثر در تکوین و رشد فرزند به حساب می آید و به همین جهت باید مراقبت های ویژه ای انجام دهد تا زمینه مناسب تری برای تعلیم و تربیت آنان چه قبل از تولد و چه بعد از آن، و در دوران های مختلف به وجود آید. همچنین طفل در زندگی آینده، نیازمند به ستون پایداری است که به هنگام تزلزل بدان متکی شود و در مسیر هدف نلغزد و ایمان و عقیده چنین ستون پایداری برای اوست. از سوی دیگر آدمی در مواجهه با مشکلات و حوادث زندگی اگر در عین تلاش شکست بخورد نیازمند به قدرت تسلی بخش است که مذهب چنین زمینه ای را برای آدمی فراهم می سازد در نتیجه، تربیت دینی به خاطر این اهداف و اهداف دیگر، در زمینه تکلیف و انجام وظیفه برای کودک امری ضروری است و باید از خانواده آغاز گردد و مادر در این راه ابتدا باید خود را مورد تهذیب نفس قرار دهد تا بتواند فرزندی صالح تربیت کند.

موضوع تحقيق پايانی : جایگاه شادی و نشاط در اسلام

استاد راهنما : سرکار خانم منازاده

استاد داور : سركار خانم فلاح زاده

پژوهشگر : مهناز فلاح تفتی

تابستان 1392

چکیده :

«غم و شادی» از مهمترین احساسات و نیازهای فطری و طبیعی انسان است که به دنبال کامیابیها و ناکامیها بر انسان عارض می شود. و همه ما در زندگی، کم و بیش آن را تجربه کرده ایم. هر ملتی با توجه به باورهایش به نحوی، غم و شادی دارد. مؤمنین به گونه ای و دیگران به نحوی دیگر. و میزان رشد فکری و بزرگی همت و روح انسانها را می توان از غمها و شادیهایشان شناخت و اسلام نمی خواهد جلوی این احساسات را بگیرد و غم ها و شادی ها را از بین ببرد،بلکه می خواهد به این نیازها، جهت مثبت بدهد. بنابراین غم و شادی مؤمنان با غیر مؤمنان فرق دارد و این طبیعی است زیرا غم و شادی دیگران در چهارچوب نیازهای مادی است اما مومنین با دید وسیعی که نسبت به جهان و انسان دارند، دایره غم و شادی آنها بسیار وسیعتر از غم و شادی دنیا طلبان است؛ زیرا شادیهای دنیا طلبان ظاهری و گذراست، اما شادیهای مومنان، عمیق و همیشگی است. و محدود به این جهان نمی شود بلکه در جهان آخرت نیز در شادی و نشاط به سر می برند بر خلاف کفار و مشرکین که در عالم پس از مرگ شادی و نشاط نخواهند داشت. پس زمینه های شادی مردم به تناسب دیدگاهها و باورها و شرایط و موقعیتهای اجتماعی آنان بستگی دارد.

همچنین عواملی وجود دارد که با توجه به دستورهای شرع مقدس موجب ایجاد شادی در زندگی می شود. ائمه معصومین علیهم السلام نمونه هایی از این دستورالعملها را در زندگی خود پیاده می کردند تا به ضرورت و فوائد شادی پی برده شود و این نوع زندگی کردن به عنوان یک سبک صحیح زندگی اسلامی درآید که در طب سنتی اسلامی نیز به آنها اشاره شده از جمله نوع خوردنی ها و استفاده از طبیعت شادی آفرین است که توجه به این امور ما را از یکنواختی و اندوه زندگی دنیوی رها می سازد.