﷽#مانند_امام_جامع_نبودند/ #امام_فراتر_از_زمان_و_مکان_خود
? گفتاری از #علامه_مصباح_یزدی در باب « #ابعاد_شخصیتی_امام_امت»
#قسمت_اول
?جامع فقه و اصول ؛ فلسفه و عرفان
?يكى از #ابعاد_شخصيت امام خمينى(قدس سره) در كنار بعد اخلاقى، عرفانى، سياسى، اجتماعى، مديريت و رهبرى ـ بُعد علمى است كه از ابعاد برجسته و ممتاز ايشان به‌شمار مى‌آيد. وى، از نظر علمى و معنوى، در افقى قرار داشت كه دست همنوعان و همگنانش به آن‌جا نمى‌رسيد. امام در چهار رشته از علوم، سرآمد اقران خويش بود و از زبده‌ترين صاحب‌نظران اين علوم (علم فقه، اصول فقه، فلسفه اسلامى و عرفان اسلامى) بود.
?ما كسى را نمى‌شناسيم كه مثل ايشان در اين چهار رشته، به حد #كمال رسيده باشد. ممكن است افرادى باشند كه در بعضى از ابعاد اين علوم، همطراز يا مقدم بر امام باشند؛ چه اين‌كه كسانى وجود داشتند كه در عرفان، به مراتب بالايى رسيده بودند؛ ولى در فلسفه، رتبه پايين‌ترى داشتند يا حرفى نداشتند. فقيهان بسيار برجسته‌اى داشته‌ايم كه در فقه، تيزبين و موشكاف بودند؛ ولى با مباحث عقلى، آشنايىِ قابل توجّهى نداشتند.
?فراتر از فقیهان و فیلسوفان/تفاوت جوهری امام با علمای زمان
?جامع بودن امام، در حد بسيار بالايى بود. او، از نادر افرادى بود كه در زمينه‌هاى اصلى علوم اسلامى، به #قلّه رسيده بود؛ هم در علوم عقلى و هم در علوم نقلى و هم در سير و سلوك معنوى. در فقه، فلسفه، عرفان، ادبيات فارسى، عربى و در معارف اسلامى ديگر چنان عميق فكر مى‌كرد و آن قدر جامع و همه‌سو نگر بود كه #بنده_مانند_او_را_سراغ_ندارم. ما استادانى مثل علاّمه طباطبايى(قدس سره)را در تفسير و فلسفه ديديم؛ اما #مانند_امام_جامع_نبودند. آن بينشى كه امام در فقه و اصول، كلام و فلسفه، عرفان و علوم اسلامى ديگر داشت، جامعيتى ويژه بود. اين جامعيّت ويژه او بود و غير از او، فردى را با چنين وصفى نيافته‌ام.
?وانگهى، در يك علم فرض كنيد در علم فقه‌ـ چنان ممتاز بود كه آراى مستقل و نظريه‌هاى عميقى داشت. افزون بر تسلّط بر فقه، آن را چنان درك و اجرا كرد كه توانست #درد_جامعه را درمان كند و به نيازهاى اجتماعى پاسخ گويد، بدون آن‌كه ذره‌اى از اصالت فقه كاسته شود. در سخنان ايشان، سخن از #فقه_سنتى و #فقه_جواهرى، فراوان است؛ افزون بر اين، #پويايى_فقه و پاسخ‌گويى به #نياز_هاى_جامعه را متناسب با مقتضيات زمان و مكان ـ و با در نظر گرفتن شرايط متغير اجتماع هم مشاهده مى‌كنيم.
?فقاهت در بستر درک مقتضیات زمان و مکان
?جمع كردن بين اين دو مقوله، كار بسيار دشوارى است؛ يعنى از يك سو، #حفظ_اصالت_فقه بر اساس همان شيوه‌هايى كه بزرگان قدما و معاصران داشته‌اند و دارند، و از سويى ديگر، استنباط‌هايى كه پاسخ‌گوى نيازهاى متغير جامعه باشد. افرادى كه عمرى در اين وادى مقدس گام نهاده‌اند و دستى در اين مسائل دارند، متوجّه هستند كه امام چگونه اين دو ويژگى را با #فراست و #ظرافت فنى و هنرمندانه خويش جمع كرده بود. ورود در چنين موضوعاتى بهويژه آن جايى كه جنبه تخصصى دارد‌ـ كار مشكلى است؛ چه رسد به جمع كردن اين دو موضوع كه فوق تخصصى هستند؛ اين، فقط كار امام بود.
?عالمان و اندیشمندان؛حلقه اتصال جوامع
?خدمات علمى عالمان و انديشمندان گذشته، تعليم، تعلّم و نگارش بود؛ يعنى علوم را از نسل گذشته بياموزند و به نسل جديد و آينده بياموزانند و از راه تربيت شاگردان، علوم گذشتگان را براى آيندگان حفظ كنند. عده‌اى نيز، علوم را به بند كتابت كشيده، با نوشتن كتاب‌ها، رساله‌ها و…، #حلقه_اتصال_سلسله يك جامعه در طول تاريخ مى‌شدند. آنان با اين زحمت‌هاى «طاقت طاق‌كن»، پايه‌هاى علمى نسل حاضر را بر دوش نسل گذشته مى‌گذاشتند. آنها تجربه‌هاى گذشتگان را حفظ و تكميل مى‌كردند تا اسباب بزرگى جامعه علمى و فرهنگى را فراهم و دَيْن خود را به اصل و نسل خويش ادا كنند؛ ولى گاهى ميان دانشمندان، نوادر و نوابغى يافت مى‌شوند كه افزون بر حفظ ميراث علمى و فرهنگى پيشينيان، نوآورى‌هايى هم داشته‌اند كه بر غناى علمى جامعه افزوده‌اند.
?جامع شیخ مفیدها و شیخ طوسی ها
?حضرت امام خمينى(قدس سره)يكى از اين #نوابغ و #نوادر_دوران بود. ايشان علوم اسلامى را به خوبى فرا گرفته بود و با تدريس، تعلّم و تأليف، آن علوم را هم ثبت و ضبط كرد و هم به شاگردانش تعليم داد. افزون بر اين‌ها، اهل ابتكار و نوآورى بود. او افزون بر انجام وظيفه پيش‌گفته،در چهار رشته از علوم اسلامى، تبحرى ويژه و تخصص و امتيازى چشمگير داشت.
??سیری در ساحل بینش و منش امام خمینی (ره)،ص 48-50
↪️? @mesbahyazdi_ir
