شمیم آسمان

موضوع تحقيق پاياني : آزمایش الهی از دیدگاه قرآن و روایات

استاد راهنما : سركار خانم مشكواتي

استاد داور : سركار خانم فلاح زاده

نگارنده : زهرا حسين زاده

سال 1396

چکیده :

امتحان الهی از سنتهاي قطعي و مسلم الهي است که به منظور ظهور و بروز صفات دروني انسانها صورت مي گيرد. امتحان خداوند به دليل کشف مجهول نيست، بلکه مراد ظهور افعال بندگان است؛ چرا که خداوند با اتکاي به علم خود کيفر نمي دهد، بلکه پاداش و عقاب براساس عمل انسانها است. خداوند متعال با امر و نهي و تشريع احکام و تکاليف، رويدادها و حوادث خير وشر، انسان را به ميدان امتحان مي کشاند و براساس نتيجه آن امتحان، وي را عقاب يا ثواب مي دهد و چون در امتحانات الهي صبر و شکيبايي از فضائل مهم به شمار مي رود و فضيلتهاي انساني هم بر اثر اعمال اختياري او تحصيل مي شوند؛ لذا اگر انسان را قدرت انتخاب و اختيار نبود، امتحان و ابتلاي او از حکمت بي انتهاي پروردگار به دور بود.

پیشینه بحث امتحان و آزمایش از نظر تاریخی به قدمت پیدایش انسان ها برمی‌گردد. حضرت آدم (علیه السلام) اولین انسانی است که مورد آزمایش خداوند قرار گرفت و به دلیل عمومیت داشتن و فراگیر بودن بحث امتحان و آزمایش الهی، این موضوع همواره در میان کسانی که تفکر توحیدی و قرآنی داشته اند، به صورت یک بحث همیشه زنده، مطرح بوده است.

نحوه آزمایش الهی بسته به شرایط و ویژگی های افراد و جامعه دارای تفاوت و تنوع می‌باشد. ابزارهای امتحان الهی شامل نعمت های دنیوی همچون مال، ثروت، همسر و فرزند و… بوده، همچنین می تواند حوادث سخت و ناگوار و زوال نعمت ها را در بر گیرد. توجه به تاریخ پیشینیان و بررسی عملکرد آنان در برابر آزمایش های الهی برای پندپذیری و آماده ساختن روح انسان نسبت به امتحانات پروردگار بسیار مؤثر است. توجه به این حقیقت که این مشکلات و آزمایش‌های سخت الهی برای همه اقوام و ملتها در طول تاریخ وجود داشته است، سبب افزایش نیروی پایداری انسان می‌گردد.