موضوع تحقیق پایانی : جایگاه شرم و حیا در زندگی انسان
استاد راهنما: سرکار خانم منازاده
استاد داور: سرکار خانم فلاح زاده
نگارنده: راضیه سعیدپور
سال 1395
چکیده :
حیا، انگیزه ای برای رعایت احکام اخلاقی است. حیا، عاملی برای ممانعت از اعمال سوء و حتی بیش تر از آن عاملی است برای جلوگیری از موقعیت هایی که در آن فرصتی برای ارتکاب به گناه به وجود می آید. حیا به دلیل آن که نشانه بیداری فطرت و وجدان است، هم زنده بودن عقل و خرد را می رساند، هم احساس حضور یک ناظر محترم در هر لحظه و صحنه را فراهم
می کند و هم ایمان و اعتقاد به خدا و علم و مؤاخذه و کیفر او را فراهم می کند و یکی از قوی ترین عوامل جلوگیری از گناه است. در حالی که شرم و احساس گناه، حالت هایی هستند که پس از ارتکاب به گناه به وجود می آید. حیای از خود باعث میشود انسان هیچ موقع از خود غافل نشود و همین موجب تثبیت و ملکه شدن صفات اخلاقی در نفس می گردد. بنابراین نیکوترین حیا و بالاترین درجه حیا را، حیای از خود می دانند و آن را ثمره ی ایمان دانسته اند. صاحب حیا، وجودش خیر و نیکی است، زیرا در اثر شرم از پروردگار، نفس خویش را به گناه آلوده نمی کند و به واسطه حیای از خدا به انسان ها شر و بدی نمی رساند و به حقوقشان تجاوز نمی کند. عفت در روایات از چنان اهمیتی برخوردار است که آن را بهترین اعمال شمرده اند چرا که بی عفتی، گویای بی ارزشی یک فرد است. عفت نفس، انسان را از ارتکاب گناهانی چون خوردن مال حرام، فحشا و فحش و دشنام بازمیدارد، در حالی که حیا، حالتی موقت است که به هنگام رو به رو شدن با یک صحنه خلاف و گناه به انسان دست میدهد. حیا، هم می تواند مثبت باشد و هم منفی. از جمله حیاهای مثبت، حیا در دیدار، حیا در گفتار، حیا در شنیدار، حیا در کردار است و حیاهای منفی شامل، حیا در کسب علم، حیا در مشورت، حیا در صدقه دادن می باشد. از این رو حیا چیزی است که می تواند انسان را از آلودگی ها و گناهان (هم در محیط خانواده و هم در جامعه) حفظ کند.
