☘️مفهوم سازی و عملیاتی کردن
?حرکت محقق از پایین به بالا یعنی از اندیشه (تئوری- فرضیه یا مفهوم) به مشاهده (مشهود – متغیر – اندازه) را اصطلاحاً عملیاتی کردن گویند، یعنی قابل مشاهده ساختن یک تئوری و پیش‌بینی طرق اندازه‌گیری آن و حرکت محقق از بالا به پایین یعنی از مشاهده و تجارب روزانه خود به طرف محفوظات و مفهومات ذهنی و اندیشه‌ای را مفهوم‌سازی گویند.
برای انجام این حرکتهای متضاد یعنی از مفهوم به مشهود و بر عکس از مشهود به مفهوم محقق نیازمند ابزار و وسیله‌ای خاص است تا بتواند به سرمنزل مقصود برسد، این ابزار و یا وسیله چیزی جز سازه نیست. مسلماً از مفهوم تا مشهود شکاف یا خلائی وجود دارد که سازه آن را پر می‌کند، بنابراین مفهوم یعنی چیزی که فهم بر آن واقع شود، یعنی چیزی که فهمیده می‌شود .
?سازه یعنی چیزی که لفظ بر آن واقع شود، یعنی لفظی یا نامی بر آن اطلاق شود . مشهود یعنی چیزی که بر آن مشاهده واقع شود، یعنی دیده شود . پس بشر چه در مورد اندیشه و چه در مورد مشاهده با استفاده از الفاظ و عناوین به نامگذاری و طبقه‌بندی آنها می‌پردازد . مجموعه این اصطلاحات نهایتاً به تکوین یک زبان خاص علمی منجر می‌شود. بنابراین برای درک و دانستن هر علم لازم است در ابتدا زبان آن را آموخت .
?هنگام مفهوم سازی محقق کار را از مشهود یعنی از مشاهدات شروع می‌کند و هدفش نیل به مفهوم « فرضیه و سرانجام تئوری » است. در مرحله عملیاتی کردن و یا مشهود سازی، محقق از مفهوم حاصل از فرضیه یا تئوری حرکت کرده تا خود را به مشهود یعنی مشاهدات و اندازه‌گیری‌ها برساند. در هر دو مرحله « مشهود سازی و مفهوم سازی » سازه‌ها به عنوان پل ارتباطی عمل می‌کنند و در واقع مرحله میانی تلقی می‌شوند .
