آیه:
وَقَالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُواْ هذَا الْقُرْءَانَ مَهْجُورًا[1]
ترجمه:
وفرستاده (خدا) گفت: «ای پروردگار [من ]! درحقیقت قوم من از این قرآن دوری گزیده اند!»
نکته ها و اشاره ها:
1.در این آیه بیان شده که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از دست امت خود به پیشگاه خدا شکایت می کند، که مردم قرآن را که رمز حیات و نجات و عامل پیروزی و حرکت و پیش رفتِ آنهاست، ترک گفته اند. شاید این مهم ترین شکایت تاریخ بشر باشد که بزرگ ترین پیامبر الهی نزد بالاترین مقام جهان، یعنی خدای متعال، از دست بهترین امت، یعنی امت اسلام، در مورد بزرگ ترین معجزه، یعنی قرآن شکایت کرده است.
2.مهجوریت و دوری از قرآن به صورت های مختلفی رخ می دهد:
الف) گاهی کلّ قرآن، اعم از لفظ و محتوا، از جامعه کنار گذاشته می شود و کتابی تشریفاتی می شود.
ب) گاهی به قرائت و حفظ قرآن اهمیت داده می شود، ولی در محتوای قرآن تفکر و تدبّر نمی شود.
ج) گاهی به قرائت، حفظ، تفسیر و نشر قرآن اهمیت داده می شود، ولی قوانین حیات بخش و شفابخش آن در جامعه عمل نمی شود و دردهای جامعه هم چنان باقی می ماند.
د) گاهی معانی و مطالب عالی قرآن مهجور است؛ یعنی افرادی سطحی نگر یا منحرف به سراغ قرآن می روند و از آن برداشت های نادرست می کنند، ولی به مفسّران حقیقی قرآن، یعنی پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام و رهروان آنها رجوع نمی شود و از این رو مطالب شفابخش قرآن درک و فهم نمی شود و در پرده ی ابهام باقی می ماند.
3.نتیجه ی جدایی از قرآن آن است که مسلمانان به سراغ دیگران می روند و قوانین و برنامه ی زندگی خود را از آنها می گیرند و از این رو در مسابقه ی میان ملت ها عقب می مانند. همان گونه که در عصر ما این وضعیت در برخی کشورهای اسلامی اتفاق افتاده است؛ یعنی شکوه و ناراحتی پیامبر در مورد مهجوریت قرآن، در حقیقت برای خود مسلمانان و از عقب ماندگی و علاج نشدن دردهای جامعه ی اسلامی است.
4.شکوه ای که در این آیه از پیامبر صلی الله علیه و آله حکایت شده، سخن ایشان در دنیا یا رستاخیز است[2] ولی مانعی ندارد که پیامبر صلی الله علیه و آله این سخن را در دنیا گفته باشد و در رستاخیز هم تکرار شود؛ چراکه قیامت پرده ها کنار می رود و حقایق دنیا روشن می شود.
5.راه های مهجوریت زدایی از قرآن:
الف) انس با نگار قرآن؛ در طی مراحل نگاه به آن، روخوانی، قرائت، ترتیل، تلاوت و حفظ قرآن.
ب) انس با محتوای قرآن؛ در طی مراحل ترجمه، تفسیر، تأویل، راه یابی به بطون قرآن.
ج) انس عملی با قرآن؛ یعنی پیاده کردن دستورات قرآن در زندگی.
د) انس علمی با قرآن؛ یعنی استفاده از آموزه های قرآن در علوم بشری از جمله در جهت دهی به علوم انسانی؛ مثل اقتصاد، سیاست، مدیریت، حقوق و.. .
و موضوع دهی برای پژوهش و نظریه پردازی در علوم انسانی و طبیعی، و گسترش مباحث میان رشته ای.
آموزه ها و پیام ها:
1.وظیفه ی امت اسلام آن است که قرآن را از مهجوریت به در آورند.
2.پیامبر اسلام از شما شکایت کرده اند، پس با روی آوردن به قرآن، رضایت او را جلب کنید.
پی نوشت:
[1] سوره فرقان، آیه 30
[2] اکثر مفسران و صاحب تفسیر نمونه معتقدند که پیامبر در دنیا این سخن رافرموده اند. همان طور که ظاهر« قال» فعل ماضی است. اما علامه طباطبائی( المیزان، ج 15، ص 205) و طبرسی( مجمع البیان، ج 7، ص 2633)( در یک احتمال) بر آن اند که این سخن پیامبر در آخرت است و آیه ی بعد دلیل این مطلب است.
منبع http://www.hawzah.net/
