شمیم آسمان

نشانه های مومن در قرآن

سمیه زارع

چکیده

یکی از عوامل تکامل انسان، ایمان است. و منظور از ایمان، اعتقاد قلبی به خدا و فرامین او همراه با تسلیم به آن ها است. ایمان غیر از علم است زیرا قرآن از کافرانی سخن می گوید که با وجود علم و آگاهی، به سوی کفر گرایش داشتند.

هر چه ایمان قوی تر باشد ظهور و بروز آن در ابعاد بیشتری از وجود انسان تجلی پیدا می کند. کسی که از ایمان ضعیفی نسبت به خدا برخوردار است. ایمان او ممکن است فقط در زبان وی تجلی کند اما آنکه ایمانش در درجه ی بالاتری است نه تنها در زبان ملتزم به خداست که در اعمالش نیز اعتقاد خود را به خداوند نشان می دهد. در برابر مشکلات صبور است و به خدا توکل می کند، شکر نعمت های الهی را به جا آورده و به تدریج به مقام رضا و یقین نایل می شود و در تمام لحظات زندگی حالتی بین خوف و رجا دارد. در برخورد با مردم متواضع است و حلم و بردباری پیشه می کند، نسبت به سرگذشت جامعه بی اعتنا نیست، به عهد خود وفادار است و آداب معاشرت را رعایت می کند. نسبت به مردم امانت دار است و حب و عشق الهی آنچنان در  دل او رسوخ کرده که تقوای شدیدی نسبت به خدا دارد. مومن در برخورد با دشمنان شجاع و نسبت به دوستان مهربان است، صله ی رحم را فراموش نمی کند و نتیجه ی کار و کوشش خود را با فقرا نیز سهیم می شود.

در این پژوهش طی 4 بخش سعی بر این  است که نشانه های مومن در قرآن مورد بررسی قرار گیرد.

بخش اول کلیات و بخش دوم مفهوم شناسی مومن است. در بخش سوم به نشانه های مومن در ارتباط با خدا پرداخته شده است و در بخش چهارم نشانه های مومن در ارتباط با خود و جامعه مطرح شده است.

وظایف منتظران فرج

معصومه عباسی

این تحقیق به بررسی موضوع « وظایف منتظران فرج » پرداخته است که هدف از ارائه آن تبیین مفهوم و جایگاه انتظار و منتظِر و مباحث مربوط به آن و آشنا ساختن منتظران با وظایف و مسئولیّت هایی که در عصر غیبت در قبال امام زمان خویش بر عهده دارند، می باشد.

روش این تحقیق بنیادی و توصیفی می باشد و مطالب آن به طور مستقیم و از طریق جمع آوری فیش (کتابخانه ای) تدوین شده است.

در پایان با مطالعه این تحقیق  باید به این نتایج پی برد که: انتظار در لغت به معناي چشم به راه بودن و در اصطلاح چشم به راه يك رويداد خوب است. در قرآن و روايات تأكيد فراواني بر انتظار فرج و عبادت شمردن آن شده است. انتظار به دو گونه مثبت و منفي مي باشد، انتظار مثبت عاملي براي زمينه سازي جهت ايجاد تحوّل و خود سازي است. انتظار منفي مقاومت نكردن در برابر ظلم را يك نوع زمينه سازي براي ظهور مي داند كه از نظر ما اين نوع انتظار مردود است.

ویژگی های فراوانی برای منتظران در آیات و روایات بیان شده است از جمله: آگاهي وهوشياري، عبادت و بندگی، اميدواري، بردباري و استواري، اخلاق شایسته و… که يك منتظر واقعي باید خود را با این صفات آراسته نماید.

منتظران ظهور امام زمان (علیه السّلام)، در قبال آن حضرت وظايف و مسئوليّت هايي برعهده دارند. که از جمله : شناخت امام، حفظ پیوند با مقام ولایت، اطاعت و فرمان برداری از اهل بیت (علیهم السّلام)، کسب آمادگی های لازم، امر به معروف و نهی از منکر، تبلیغ و دعوت، تکذیب مدّعیّان دروغین مهدویّت و… می باشد که منتظران موظّفند با انجام این وظایف خود و جامعه را برای ظهور آن حضرت و پذیرایی از ایشان آماده نمایند.

نقش طهارت در فهم قرآن

زینت شاهین

چکیده

  قرآن کریم ظاهری دارد و باطنی و دست یابی به معانی ظاهری قرآن برای غالب انسانها مسیر است اما به معنای باطنی قرآن جز پاکدلان دست نخواهند یافت. طهارت در قرآن کریم علاوه بر اشاره به طهارت ظاهری و حرمت مس قرآن بر غیر طاهرین دلالت بر طهارت باطنی را نیز شامل می شود و بر این مطلب اشاره دارد که تنها کسانی به اسرار و معانی باطنی قرآن دست می یابند که قلوب آنها از آلودگی های شرک و گناه پاک باشد و دست یافتن به تمامی یا بخشی از این معانی بستگی به مقدار طهارت باطنی فرد دارد که در درجه اول پیامبر(صل الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) هستند و در درجات بعد دیگر انسانها هر یک به اندازه طهارت نفس خود.

 طهارت دارای اسرار و حکمتها و مراحلی بسیار سنگین می باشد که رسیدن به آنها زمان زیادی از عمر انسان را طلب می کند. بعد از رسیدن به طهارت ظاهری و باطنی و تحصیل شرایط فهم قرآن مجید، از بین بردن موانع فهم آن بر هر فرد مسلمانی لازم است. همچنین نباید فراموش کرد که بهره گیری عمیق علمی از قرآن کریم و فهمیدن معارف بلند آن، مشروط است به ارتباط و پیوند با معلم حقیقی قرآن که همان خداوند بخشنده است. علم قرآن همراه با رحمت خدا است و رحمت خاصه ی خداوند شامل حال پرهیزکاران می گردد. زیرا اگر انسانها تقوی پیشه کنند و در برابر دستورهای الهی با تقوی باشند، خداوند برای آنها نوری از علم را قرار می دهد که جدا کننده حق از باطل است.

والدین و شیوه های تربیت اسلامی دختران

سمیه کشاورز

چکیده

 فرزندان دختر جایگاه ارزنده ای در نزد معصومین~ داشته اند و این امر از سیره و منش ایشان پیداست.

هدف از تربیت اسلامی رسیدن به قرب الهی است. و از آن  جا که حقیقت انسان روح اوست که ذکوریت و انوثیت در آن  راه ندارد رسیدن به این هدف با تربیت اسلامی دختران امکان پذیر است.

از نظر اسلام تربیت باید با توجه به اصل تفاوت در دو جنس صورت بگیرد. چرا که جنس مؤنث از جهت رشد مغزی و شبکه هورمونی با جنس مذکر متفاوت است.

پدر و مادر مهمترین عامل تربیتی دختران چه از نظر وراثت و چه از نظر آموزشی هستند. الگو بودن، بازی و قصه گویی از روش های آموزش غیر مستقیم است که بیشترین تأثیر آموزشی را در سنین کودکی دارند.

القای دیدگاه مثبت به دختران در خود باعث مؤفقیت ایشان می شود.

نیاز به صمیمت در دختران بیشتر است به همین علت معصومین~ والدین را به ابراز محبت بیشتر به دختران خود، دعوت کرده اند.

از دشوارترین مسایل تربیتی برخورد با مسایل جنسی کودکان و نوجوانان است.که در این راستا باید اصولی را رعایت کرد تا زمینه انحراف جنسی آنها فراهم نشود.

برداشت کودک از مفاهیم دینی با بزرگسالان متفاوت است واین تفاوت، آموزش مفاهیم دینی به کودکان را نیز متفاوت می کند.

ضرورت حیات اجتماعی ایجاب می کند که والدین شیوه های ارتباط با دیگران و رفتارهای خاص اجتماعی دختران را به فرزندان شان آموزش دهند.

ویژگی های متقیان در قرآن

مریم نصیری

چکیده
تقوا از ماده «وقایه» است وقایه عبارت است از محافظت کردن چیزی در برابر اموری که به آن زیان و آزار می رساند و در احادیث هم در مورد رعایت تقوا تأکید زیادی شده است و امیرالمؤمنین علی علیه السلام بیش از همه با رعایت تقوا تأکید کرده است و مردم را به پرهیزکاری ترغیب نموده اند.
تقوا دارای مراتبی است که اولین مرتبه ی آن تقوای عملی است یعنی طبق فرامین الهی اعمال را انجام دادن و انجام واجبات و ترک محرمات. دومین مرتبه تقوا، تقوای قلبی است، قلب انسان نیز در مراتبی، باید متصّف به تقوا گشته و حدود بندگی را در برابر پروردگار خویش رعایت نماید که آن توجه به تعلقات قلبی است تا از رذایل اخلاقی دور شده و به حق تعالی بپیوندد و سومین و عالی ترین درجه تقوا، تقوای معرفتی است که در مرحله ی مسیر توحید و پرورش سرّ انسان، تقوا به معنای حفظ باطن از انگیزه های غیرخدایی و سپس ایمنی از توجه به غیرخداوند متعال و تمرکز جان در یاد خداوند متعال است حقیقت تقوا همان احساس مسؤلیت درونی است و تا این احساس مسئولیت نباشد انسان به دنبال هیچ برنامه ی سازنده ای حرکت نمی کند و در اهمیت تقوا باید گفت که تقوا معدن نیکی ها و آبادانی دین و خیر دنیا و آخرت و برتر از ایمان است و رضای الهی درآن است.

عکس العمل مشرکین در برابر پیامبر(ص) از بعثت تا رحلت

سارارنحبر

چکیده

مخالفت مشرکین با پیامبر(ص) مراتب مختلفی داشت. ابتدا این مخالفت به صورت ملایم بود، در اوایل بعثت و شروع دعوت آشکار مشرکین سعی بر تطمیع پیامبر(ص) داشتند، ولی هر اندازه پافشاری و استقامت پیامبر(ص) بیشتر می شد و بر تعداد مسلمانان افزوده می گشت، شدت مخالفت مشرکین نیز زیادتر می شد.
پیامبر(ص) نزدیک به سه سال دعوت خود را علنی نکرد، از آنجا که پیامبر(ص) در این مدت به کسی کاری نداشت، کسی متعرض او نمی گشت و از طرف دیگر قریش و مردم ملاحظه مقام حامی وی ابوطالب را می کردند، اما پس از آشکار شدن دعوت و اسلام آوردن چند تن از بزرگان، مشرکان دست به کار شدند و عکس العمل های متفاوتی را از خود نشان دادند؛ که این عکس العمل ها شامل دو بخش قبل و بعد از هجرت می باشد. مبارزه مشرکان قریش با پیامبر(ص) از استهزاء و عداوت شروع شد. البته این اختصاص به رسول الله(ص) ندارد، زیرا تمامی انبیای الهی در مرحله اول با استهزای دشمنان روبه رو می شوند.
بعد از آنکه مشرکان از استهزاء ناامید شدند و حتی نتوانستند با تکذیب نیز پیامبر (ص) را از تصمیم خود منصرف کنند، دست به تهمت های ناروایی مانند جنون، ساحر و … زدند و یکی یکی حیله های خود را به کار برند؛ لجاجت کردند، بهانه آوردند و حتی چند بار کمر به توطئه و قتل پیامبر اسلام(ص) بستند. اما خداوند عمل مشرکین را عقیم می نمود و مقدمات هجرت پیامبرش(ص) را آماده کرد و به وسیله وحی روحیه پیامبر(ص) را قوی می نمود؛ ولی مشرکان دست بردار نبودند و حتی بعد از هجرت نیز مشکلات عدیده ای برای رسول خدا(ص) به وجود آوردند، جنگ های بسیاری که در طول سالهای هجرت حتی به پیامبر(ص) فرصت تبیین احکام هم نمی داد و پیامبر(ص) هنوز زره از تن بیرون نیاورده بود به جنگ بعدی می رفت.
تا زمان رحلت پیامبر(ص) مشرکان همچنان کار شکنی های خود را انجام داده، تا آنجا که در زمان رحلت پیامبر(ص) میان مسلمانان در مورد جانشین ایشان اختلاف افتاد و در حالی که جانشین ایشان حی و حاضر بودند، شخص دیگری را به عنوان خلیفه گرفتند و حتی بعد از ایمان آوردشان اینان همچنان مشرک بودند.

اخلاق اجتماعی پیامبر ( صلی الله علیه و آله وسلّم )

شهربانوعوض پور

چکیده
زندگی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلّم ) میراث بابرکتی از اخلاق و انسانیت و انصاف و عدالت را میان مسلمانان بر جای گذاشت.
بدون تردید هر مسلمانی علاقه‌مند است که رفتار و آداب و زندگی فردی و اجتماعی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلّم ) را الگو سرمشق زندگی خود قرار دهد و بدون تردید پیروی از پیامبر اعظم در تمام اعمال و رفتار و نیز آراسته‌ شدن به اخلاق و سنن ظاهری و باطنی آن حضرت یکی از هدف‌های زندگی است و سعادت دنیا و آخرت را به همراه دارد.
خداوند در جای جای کتابش از حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلّم )حمایت کرده و او را بسیار ستوده است، این ستایش‌ها به خصوص در زمینه‌ی اخلاق رسول خدا و تعاملش با مردم، با تعابیر زیبایی بیان شده است، نمونه‌ی صریح آن آیه‌ی معروف “أنّک لعلی خلق عظیم” (قلم/4) است که یعنی براستی که داری خلق عظیمی هستی.
بنابراین در این مجموعه سعی شده اخلاق اجتماعی پیامبر مورد بررسی قرار گیرد .