شمیم آسمان

موضوع پايان نامه : راهکارهای تزکیه و تهذیب نفس از دیدگاه آیات و روایات

 استاد راهنما: سمیه میرزایی

 استاد داور: سركار خانم فلاح زاده

محقق: سکینه زینلی

 زمستان 1390

چکیده :

در متون دینی مهم­ترین و نافع­ترین علم، نفس شناسی معرفی شده است. زیرا اگر انسان خودش را بشناسد به سرچشمه­ی همه علوم و معارف پی برده است. مقصود از نفس در قرآن کریم، همان معنای لغوی آن یعنی تمام حقیقت و واقعیت شیء، یا خود آن است. آیات و روایاتی که درباره­ی نفس انسان وارده شده دو دسته­اند: دسته­ای از آن­ها نفس را به عنوان یک گوهر گران­بها و شریف ملکوتی و منشأ همه فضایل و ارزش­های انسانی توصیف می­کنند و دسته­ی دیگر نفس را به عنوان یک موجود شریر و دشمن انسان­ها و منشأ بدی­ها معرفی می­نمایند که باید با او جنگید و سرکوبش ساخت. تهذیب و تربیت کردن نفس یکی از مباحث مهم اخلاق و از ارکان اساسی سیر و سلوک به حساب می­آید. اصل تهذیب نفس عبارت است از این­که انسان از معایب خود آگاه شود و هر کسی که معایب را شناخت نجات و رهایی از آن­ها امکان­پذیر می­شود. برای تحقق مکارم اخلاق و تهذیب در مبادی عالی، لازم است ارزش­های اخلاقی انسانی که ریشه در نهاد افراد بشر دارد و هر فردی خواهان آن است برای متربی حاصل شود تا در ادامه راه با اراده و شوق و نشاط و بیشتر و صرف انرژی کمتری طی مسیر کند.