خواصي كه براي آيات و سوره هاي قرآن بيان مي شود معتبر است؟ كتابها و منابعي كه در اين خصوص نگاشته شده اند قابل اعتماد و معتبر هستند؟
در كتب تفسيري شيعه، روايات زيادي در مورد فضيلت سوره هاي قرآن، خصوصاً قبل از بيان تفسير هر سوره، بيان شده است.
نظر مشهور دانشمندان علوم قرآني در مورد اعتبار اين گونه روايات اين است كه برخي (نه همه) سند صحيحي ندارند؛ ولي اگر كسي براي رجا، يعني قصد ثواب به روايات عمل كند، به او ثواب مي رسد. گفته اند كه اسناد همه روايات، روي هم رفته، چندان قابل اعتماد نيست. (1)
همچنين ثواب زيادي كه براي اعمال در روايات آمده، از باب تفضل الهي است. چنين نيست كه هر كس سوره اي را خواند، حتماً به خواص و آثار آن برسد.
اما ثوابها و فضايلي كه براي برخي عبادات، اذكار و ادعيه و خاصه قرائت سوره هاي قرآن در مفاتيح الجنان يا تفاسير و يا ساير كتب و روايات ذكر شده، ناظر به عباداتي است كه به شكل اكمل و اتم انجام گيرد و آداب و شرايط آن محقق گردد.
بنابراين، مقصود از رواياتي كه آثار خاصي را براي برخي از اعمال از جمله قرائت بعضي از سوره ها ذكر كرده اند، اين نيست كه فلان عمل «علت تامه» آن اثر است؛ بلكه مقصود، اقتضاي اثر است. ولي اگر مانعي بر سر راه آن قرار گيرد، توان تأثير را نخواهد داشت.
آيت الله مكارم شيرازي در اين زمينه مي گويند: اين فضيلت ها براي كساني نيست كه تنها الفاظ آن را بخوانند و مفاهيم آن را فراموش كنند.
اما در مورد نمونه هايي كه بيان كرديد، فضيلت ها براي سوره هاي نامبرده در تفاسير معتبر نيامده است؛ مثلاً در مورد سوره نور آمده:
از آن جا كه در اين سوره سفارش هاي بسيار در مورد رعايت عفت و پاكدامني توسط عموم مؤمنان و خصوصاً زنان صورت گرفته، در روايات نسبت به آموزش و قرائت اين سوره توسط زنان، تأكيد بسيار آمده است. (2)
در اين زمينه نمي شود كتاب خاصي را تأييد يا تكذيب كرد. البته صحت يا عدم صحت خواصي كه براي قرآن ذكر كرده اند، كاري به اصل وجودي قرآن ندارد و ثواب واقعي سر جاي خودش وجود دارد و نيز رتبه سفارشات اهل بيت نسبت به تلاوت و قرائت قرآن پايين نمي آيد.
شما در اين زمينه مي توانيد به كتاب «تفسير مجمع البيان» علامه طبرسي يا «تفسير نمونه» آيت الله مكارم در آغاز سوره ها مراجعه نماييد.
پي نوشت ها:
1. مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج 9، ص 297، ناشر دار الكتب الإسلامية، چاپ تهران، سال 1374 ش، نوبت اول.
2. قرائتي، محسن، تفسير نور، مركز فرهنگي درس هايي از قرآن، تهران، 1383 ش، چاپ يازدهم، ج 8، ص 141
منبع : مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
