ولایت در قرآن و حدیث
حبیبه صبح صادق
چکیده
ولی در کتب لغت به معنای مطلق قرب و نزدیک شدن آمده است گرچه بعضی آن را به معنی قرب معنوی و بعضی مفسرین به معنی قرب حسی خاص گرفته اند که بعداً تصمیم به انواع قرب داده شده است کلمه هایی که از ریشه ی ولی گرفته شده است یکی ولاء است و دیگری ولایت و سومین آن ولی می باشد. ولایت به فتح و کسر واو آمده است. ولایت در لغت معنای صاحب اختیار، سرپرست، سلطان، نصرت، محبت، دوستی، قرابت، خطه و بلاد، سلطان است و کلمه ولی به معنای والی، حاکم، سرپرست، ولی نعمت، اولی و سزاوارتر، صدیق، ناصر و یار، تابع محب آمده است.
کلمه ولایت در اصطلاح به دو معنا به کار رفته است الف) در اصطلاح فقهی به معنای سلطه بر دیگران به حکم عقل یا شرع و ب)در اصطلاح عرفان: به معنای فناء ذاتی، فناء در توحید به کار رفته است. مراتب ولایت شامل 1-ولایت الله 2-ولایت رسول الله 3- ولایت امام 4- ولایت فقیه واجد الشرایط می باشد. برای ولایت تقسیمات مختلفی آمده است از جمله تقسیم ولایت به دو قسمت ولایت الهی و ولایت طاغوتی و (یا ولایت مثبت و ولایت منفی).
ولایت منفی شامل ولایت کفار، شیطان، ظالمان و ولایت مثبت شامل ولایت خدا، پیامبران و ائمه مؤمنان و فرشتگان می باشد که ولایت خدا شامل ولایت عام و خاص واخص است ولایت پیامبران شامل تکوینی و تشریعی و ولایت مؤمنان عام و خاص است و ولایت فرشتگان که عام (نسبت کافر و مومن و خاص نسبت به مومن) است.
تحقیق ولایت در قرآن کریم شامل 4 بخش است:
1- مبانی و کلیات تحقیق
2- تعریف ولایت و اقسام آن شامل دو فصل است:
فصل اول: تعریف لغوی ولایت
فصل دوم: اقسام ولایت و مراحل آن
3- ولایت منفی و مثبت در آیات و روایات:
فصل اول: ولاء منفی و پیامدهای آن
فصل دوم: ولاء مثبت و تشریح آن
4- ولایت فقیه:
فصل اول: خصوصیات ولی فقیه
فصل دوم: اثبات ولایت فقیه
