شمیم آسمان

شهادت و شهادت طلبی از منظر آیات و روایات

مرضیه لردان

چكيده

موضوع اين پايان نامه شهادت و شهادت طلبي در آيات و روايات است. يكي از مهمترين مسائلي كه در دوران دفاع مقدس تجلي جديدي پيدا كرد فرهنگ شهادت و شهادت طلبي بود ولي با فاصله گرفتن از دوران جنگ نمود اين فرهنگ در بين اقشار مردم رو به ضعف نهاده است. با كم رنگ شدن چهره شهيد و شهادت، بيم آن مي رود كه از اهداف اصلي انقلاب فاصله بگيريم. بر آن شديم تا تبييني هرچند ناقص از مفهوم شهادت و شهادت طلبي در آيات و روايات داشته باشيم. با زنده نگه داشتن نام شهيد و جريان دادن فرهنگ ايثار در تمام مراحل زندگي انسانها به اهداف اصلي اسلام نزديك تر مي شويم. معناي اصطلاحي براي شهيد كشته شده در راه خداست كه در عرف امروز جامعه بر ساير معاني غلبه دارد ولي در معدودي از آيات به اين معنا بكار رفته است. قرآن نه تنها شهادت را مرگ نمي داند بلكه آن را زندگي در جوار قرب الهي دانسته است. چنانكه از روايات نيز بر مي آيد شهيد از فضل و ارزش زيادي برخوردار است. شهادت در اصل خود محبوب خدا نيست، بلكه چون دفاع از دين مستلزم كشته شدن است محبوب الهي واقع گشته و آن همه پاداش بر آن مترتب است. فرهنگ شهادت طلبي نيز مطلوب است چون موجب دفاع و پايداري مومنين تا حد جانفشاني مي گردد. لذا آيات و روايات به ترغيب روحيه شهادت طلبي از طريق توصيف اجر و پاداش جهاد و شهادت در راه خدا پرداخته و بهشت و نعمت هاي آن و لقاء پروردگار را بالاترين مطلوب بيان ميكند. در آيات و روايات به اسرار و آثار شهادت و شهادت طلبي نيز اشاره شده است، چنانچه آمده است شهادت تفسير عشق به معبود، جبران نقايص روحي انسان، طلب هدايت و رحمت خاص الهي و… مي باشد. بنابراين شايد بتوان مهمترين اثر آن را تأثير بر سازندگي انسانها و رسيدن به درجات بالاي عبوديت دانست كه در نتيجه ي آن روحيه ايثار و از خود گذشتگي در جامعه تقويت شده و در ادامه احياء فريضه امر به معروف و نهي از منكر را به دنبال دارد.

قیام حسینی و مهدوی شباهت ها و تفاوت ها 

راضیه دبیری

چکیده

قیام امام حسین(علیه السّلام) دارای ویژگیهای منحصر به فردی از لحاظ اهداف، یاری کنندگان و دشمنان خاصّه است. از اهداف عالی ایشان می توان به این موارد اشاره کرد: اصلاح امت جدش و جامعه ی اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر، احیای سنّت و سیره ی پیامبر(صلّی الله علیه و آله)، از بین بردن بدعت ها، عدالت خواهی و ستم ستیزی. در مورد یاری کنندگان این قیام عظیم علاوه بر مردان به نقش بسیار مهم زنان نیز باید توجّه داشت. عمده ترین کارهای زنان در عاشورا پیام رسانی، امدادگری و پرستاری، دلیری در برابر حکومت جائر، روحیه بخشی به رزم آوران، ترغیب شوهران و فرزندان به جهاد و پای بندی به حجاب و عفاف می باشد. اما غالب یاران امام حسین(علیه السلام) را جوانان تشکیل میدادند که تمام هستی خود را فدای اسلام کردند. امام حسین(علیه السلام)، دشمنانی مانند یزید، شمر، عبیدالله بن زیاد، عمر بن سعد و… داشتند که در دنائت و پستی ثابت و استوار در مقابل امام(علیه السلام) و اسلام ایستادند و بزرگ ترین جنایت ها را انجام دادند. قیام حضرت مهدی(علیه السلام) که در ادامه ی قیام امام حسین(علیه السلام) است نیز اهداف متعالی و ارزشمندی دارد از جمله: احیای سنت های از بین رفته ی پیامبر(صلی الله علیه و آله)، تشکیل حکومت جهانی اسلام و عدالت اجتماعی. یاران حضرت مهدی(علیه السلام) نیز اغلب جوانان هستند که دو گروه عام و خاص می باشند. دشمنان و مخالفانی نیز در راه قیام مهدوی به مبارزه می پردازند که سر سخت ترین آن ها دجال و سفیانی است که البته همگی شکست می خورند.
بین قیام حسینی و مهدوی شباهت های چشم گیری وجود دارد مانند: اهداف واحد، یاران مشابه، ضرورت جهاد در هر دو قیام و مشابهت در زمانه. البته تفاوت هایی نیز در این دو قیام بزرگ به چشم می خورد که پاره ای از تفاوت ها عبارتند از: رجعت و امدادهای غیبی که در قیام حضرت ولی عصر(علیه السلام) است؛ حاکمیت فراگیر و جهانی امام مهدی(علیه السلام) و دیگری این که در قیام عاشورا نقش افشاگری اسرا بعد از شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانشان بسیار پر اهمیت است که در قیام مهدوی این مسئله وجود ندارد. همچنین تفاوت های دیگری نیز وجود دارد مانند: تعداد یاران، نوع سلاح های جنگی، نتیجه ی قیام، مدت قیام، محدوده ی زمانی و جغرافیایی و … .

ویژگی منتظران در زمان غیبت امام زمان «عج الله تعالی فرجه الشریف»

فاطمه سلطانی

چکیده

تحقیقی که پیش رو دارید به عنوان ویژگی منتظران در عصر غیبت نگاشته شده است. خداوند انسان را آفرید تا با انتخاب و اختیارش مسیر زندگیش را تعیین کند و مسئولیت سعادت یا شقاوت خویش را بپذیرد.
حال برای اینکه انسان بتواند مسیر سعادت خویش را انتخاب کند، به شناخت راه و آگاهی از مسیر درست نیاز دارد برای این منظور خداوند پیامبران را برانگیخت.هر پیامبری که منصوب می شد خبر پیامبر بعدی را به مردم بیان می کرد. تا اینکه پیامبر اسلام به عنوان خاتم الانبیاء معرفی شد.
وحی الهی که از طرف خداوند به پیامبر نازل شد همان قرآن است که در آن پیامبر را مفسّر وحی معرفی کرده است.
پیامبر در زمان خود، قسمتی از قرآن را برای مردم تفسیر کرد ولی به علت کوتاه بودن عمرش، تفسیر بسیاری از آیات قرآن باقی ماند.البته در زمان پیامبر اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه به گونه ای بود که در صورت بیان تفسیر قرآن احتمال تحریف توسط دشمنان دین بسیار زیاد بود.
خداوند با احاطۀ علمی خویش می دانست که در چه وضعی، اصل دین اسلام بیمه می شود. به همین سبب خداوند دوازده نفر را در طول دو قرن یا بیشتر برگزید تا هیچ کس نتواند ریشۀ درخت اسلام را بخشکاند.
می توان وظیفه و ویژگی شیعیان را در عصر غیبت در دو محور عمده خلاصه کرد.یکی ویژگی های فردی اخلاقی منتظر است که شخص منتظر باید به سهم خویش به اصلاح نفس و تهذیب نفس بپردازد و دیگر ویژگی خانوادگی و اجتماعی منتظر است که شخص منتظر علاوه بر وظایف فردی یک سری وظایف اجتماعی و خانوادگی دارد که باید در جهت پیش برد این امور کوشا باشد.

برکات وجودی امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

فاطمه آقایی

چکیده
در نوشتار حاضر با رجوع به روایات و بررسی منابعی که می توانند در این زمینه گره گشا باشند ، برکات وجودی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مورد بررسی قرار می گیرد.
وجود امام ، هدف اصلی نظام خلقت و رابطه میان عالم مادی و عالم ربوبی است. شاکله و اصل معرفت امام ، شناخت ماهیت و فایده وجودی ایشان است. و همه ما طبق احادیث متعدد به این معرفت و شناخت مکلف شده ایم.
زمین همواره باید از حجت خدا برخوردار باشد تا وضعیت عادی خود را طی کند وگرنه امنیت آن از میان می رود . امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به عنوان حجت خداوند و واسطه فیض الهی در حال غیبت همانند خورشید پشت ابر دارای آثار و برکات بیشماری برای بشریت می باشد . تمام میراث علمی و معنوی انبیاء و اولیای الهی و هرآنچه که بر رسول گرامی اسلام (صل الله علیه و آله ) نازل شد نزد اوست و با ظهور حضرت در اختیار مشتاقانش قرار خواهد گرفت. انشاء الله.
حضرت فایده اش زیاد است ، منبع فواید است. یک سلسله فوایدش غیر مستقیم به تمام موجودات می رسد، همانگونه که در روایت آمده است که از ائمه می پرسیدند در دوران غیبت چگونه از حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) استفاده می شود ، و ائمه (علیهم السلام) جواب می دادند ، به همانگونه که خورشید در پس ابر فایده اش را به همه جا و همه کس می رساند.

وسواس در قرآن و سنت

مهساجوکار

چکیده

وسواس گاهی به معنای مرض و بیماری و یا شک و شبهه در انجام عبادات و امور مذهبی می باشد که البته معنایی رایج آن همان شک و شبهه در انجام عبادات است.
وسواس از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است از جمله این که در منابع اسلامی وسواس پدیده شناخته شده ای است که از آن به عنوان وسوسه ای از سوی شیطان اشاره می کنند و فرد وسواسی را کسی دانسته اند که تلقینات و سوسه هایی شیطان را پذیرفته است و از دیدگاه روانشناسی نیز وسواس را، فکر و اندیشه مداوم می دانند که فرد را به تکرار برخی کارها و اعمال بی فایده وا می دارد که در واقع به عنوان یک مرض عصبی و روانی می باشد.
وسواس به دو صورت عملی و فکری نمود می یابد وسواس فکری یعنی خطور تصورات، پندارها و خیالات واهی و بی اساس به ذهن و وسواس  عملی به معنای غیر متعارف بودن در اعمال عبادی و غیر عبادی می باشد و در واقع می توان وسواس عملی را به عنوان نتیجه و پیامدی از وسواس فکری بیان کرد از جمله عوامل زمینه ساز وسواس می توان به مواردی از قبیل ترس، اختلالات جسمی، ضعف اراده و … اشاره کرد.
و پیامدهای زیانبار از دو بعد فردی و اجتماعی قابل بررسی می باشد و از نظر فردی از جنبه مادی: ضرر زدن به بدن خود و ضرر به اقتصاد خانواده از جنبه معنویی: تجاوز از حدود الهی، ولایت پذیری شیطان و … است درمان فرد وسواس از نظر عملی با ذکر و یاد خداو توکل بر او و بی اعتنایی، تقویت اراده و نیز از راه درمان خوراکی و دارویی می باشد و از نظر علمی با تفکر و تعقل، آشنایی با احکام و دستورات خداوند است وسوسه از دیدگاه اسلام به عنوان وسوسه از سوی شیطان می باشد و در قرآن نیز به همین معنا می باشد و از توجه در آیات و روایات به دست می آید که اقسام وسوسه سه نوع می باشد. وسوسه شیطان جن، وسوسه شیاطین انس، وسوسه نفس انسان وسوسه در شکل های گوناگون از قبیل برنامه های تبلیغاتی، تفریحی، نظامی و … ظاهر می شود اما از نظر تأثیر گذاری در انسان متفاوت می باشد برخی مثل پیامبران هرگز تحت تأثیر قرار نمی گیرند برخی به قدر ی وسوسه های شیطان را اطاعت می نمایند که خود زمره ی شیطان قرار می گیرند و برخی ما بین این دو دسته قرار می گیرند البته ممکن است صفات منفی موجود در انسان ازقبیل: غفلت، حرص، حسد و … تأثیر گذاری وسوسه ها را راحت نمایند اما مهمترین عامل تأثیر گذار را می توان اراده خود انسان دانست چرا که هرگز کسی مجبور به پیروی از وسوسه شیطان نمی باشد.

نقش دین در آرامش روانی

حمیده پیرامون

چکیده :
اضطراب احساس ناخوشایند و دلواپسی مبهمی است که با چند احساس جسمی مانند احساس خالی شدن سردل، تنگی قفسه سینه، تپش قلب و تعریق و … همراه است.
اضطراب یک علامت هشدار دهنده است که خبر از خطری قریب الوقوع می دهد و شخص را برای مقابله آماده می کند. همه انسانها اضطراب را تجربه می کنند؛ اگر در حد اعتدال باشد نه تنها مضر نیست بلکه به عنوان پاسخ سازش یافته تلقی می شود و باعث می شود انسان همواره خود را برای خطرات ناگهانی و تهدید کننده آماده سازد. میزان اضطراب زایی عوامل گوناگون به سن، جنس، میزان سعه صدر، زمینه نژادی و فرهنگی، شغل، حمایت های اجتماعی و میزان ایمان افراد مرتبط است و لذا نمی توان فاکتورهای اضطراب زا را دقیقاً بر شمرد چرا که نحوه مواجهه افراد است که شدت اضطراب و تأثیر آن بر افراد را تعیین می کند.
اما بیماری سخت، نزاع و اختلافات خانوادگی، خاطرات تلخ گذشته، ترس از آینده، بیکاری، ناسپاسی دیگران، آلودگی صوتی، عدم تدبیر زندگی، استرس زایمان، سیاست و مشکلات سیاسی، مشکلات فرزندان و احساس خلاء معنوی و … از عمومی ترین عوامل ایجاد فشار روانی اند.
در این بین نکاتی نیز وجود دارند که با عمل به آنها می توان از وقوع و بروز بسیاری مشکلات و ناکامی ها پیشگیری کرد از جمله تدبیر در زندگی، توکل، امید و تلقین رضامندی به خود، تفریح و شوخ طبعی و دوری از خشم و اندوه دائمی، شرح صدر و عدم دلبستگی به امکانات دنیوی و …
اولین نکته درک این واقعیت است که بروز فشار روانی در زندگی اجتناب ناپذیر است. مهم نحوه مقابله و درمان فشار روانی و استرس است.
لذا باید دانست که خاصیت این دنیا زیر و بم شدن است. اینجا دنیاست! و از دنیا نباید توقع بهشت داشت که همه چیز بر وفق مراد باشد و هیچ کم وکاستی در آن دیده نشود؛ همین سختیها، بلاها و کاستی هاست که توان بالقوه آدمی را بالفعل کرده، استعدادهایش را شکوفا نموده و به او توان تدبیر زندگی و گذر از تنگناها را القا می کند. اینجاست که انسان اثر تلاش و مجاهده خویش را در زندگی دنیوی اش و پاداش معنوی عملش را در آخرت دریافت خواهد کرد.
وقتی انسان بداند که زندگی او با همه زیر و بم ها و کم و کاستهایش دور از چشم خدای علیم، حکیم و قدیر نیست؛ و گاهی اوست که با تدبیر حکیمانه اش عرصه امتحان و آزمون ایمان و بندگی آفریده اش را فراهم می کند، قبول موقعیت پیش آمده برایش سهل تر خواهد بود، اینجاست که با استعانت از خدای قادر به رفع هم و غم خویش همت گماشته و با توکل به ذات لم یزلی اش و توجه به پاداشی که در ازای مصائب دریافت می کند به مقابله با مشکلات بر می خیزد. و این انتظار گشایش است که به او امید می بخشد و با یادآوری سختیهای بزرگتر و زندگی های دشوارتر، گرفتاری خود را کوچک پنداشته، با توزیع تنیدگی بر گذر زمان، روحیه خویش را تقویت کرده از صبر سپری برای بلایا می سازد.

بررسی سیره سیاسی امام رضا(علیه السلام)

راضیه نیک

چکیده

سیاست به معنای اصلاح امورمردم،مختص به انبیاء وأولیاء و به تبع آن علمای بیداردین است. درقرآن از واﮊه سیاست به تعابیر دیگری چون امامت، خلافت و…یاد شده که، خود دارای اقسامی است.مبانی و ریشه ی اصلی تفکرسیاسی دراسلام، قرآن کریم است، که با استناد به آن و دیگرکتب روایی وادعیه شایسته ترین سیاستمداران جهان ائمه معصومین(علیهم السلام) معرفی شده اند، و طبق آن متون محور اساسی سیاست حضرات مشخص می باشد.
ازجمله امام شیعه، امام علی بن موسی رضا(علیه السلام)است. ایشان در11ذی القعده سال148هجری درمدینه متولدشدند.20سال مدت امامت حضرت، مصادف است با حکومت سه تن ازخلفای عباسی به نام های هارون ودوفرزندش امین ومأمون. اگربخواهید سیاست امام را اجمالا درمقابل این خلفا بیان کنید، سیاست ایشان به تقیه، سکوت،راه مقابله و افشاگری ختم می شود.
امام در دوران کودکی وجوانی با آراستگی به فضایل و کمالات الهی به عنوان پشتوانه محکم واستوارپدردربُعد فرهنگی وسیاسی اجتماع(پشت سپرتقیه)فعالیت می کردند.
امام رضا(علیه السلام)باتوجه به دوران استبداد حکومت هارون، با علنی کردن امامت خود، به تبلیغ اسلام،تشیع وتربیت شاگردان ورسیدگی به امور مردم پرداختند.درزمان امین هم با ایفای رسالت خویش،تبیین اصول تشیع، تکمیل احادیث و … دایره ی نفوذ سیاست ایشان شرق وغرب عالم رافراگرفت.
پرمسأله ترین زمان امامت امام(علیه السلام)مربوط به خلافت مأمون است. زیرا مأمون به جهت رسیدن به مقاصد، حل مشکلات و مشروعیت حکومت خویش، امام را به بهانه ی واگذاری خلافت و بدنبال آن ولایت عهدی به ایران کشاند، که نهایتاً امام به خاطردلایل سیاسی، ناچارا ولایت عهدی را باذکرشروطی پذیرفتند.
هرچندامام در رأس حکومت عباسی قرارگرفتند، امّا با این شروط هم مهرتأئید برعدم مشروعیت حکومت عباسی زدند و هم باشرکت درمناظراتی که مأمون برای تخطئه امامت برپا می کرد، محبوبیت جهانی کسب کردند، و روی مکاتب التقاطی خط بطلان کشیدند، لذا او به دنبال این حقانیت ومحبوبیت امامت، با مسموم کردن امام، درآخرصفرسال 203 هجری به شهادت رساندودرکنارقبرهارون به خاک سپرد.