شمیم آسمان

موضوع پایان نامه  : بررسی زکوه و احکام آن  از دیدگاه آیات و روایات

استاد راهنما: سرکار خانم عطایی

 استاد داور: جناب آقای میرآفتاب

 پژوهشگر : سمیه ابراهیمی

 بهار 92

چکیده : 

در متون دینی به نقش زکات در فقرزدایی و اهمیت آن  تأکید بسیاری شده است. آیات و روایات بسیاری در باب زکات وارد شده است که وظیفه افراد را نسبت به این امر مهم مشخص کرده که اگر در انسان روحیه بخشش و انفاق وجود داشته باشد برای آخرت خویش اندوخته بسیار خواهد داشت. خوشحال کردن یک انسان فقیر و رفع نیازهای فقرا و کمک کردن به یک هم نوع وظیفه انسانی هر مسلمانی است. اصل زکات پاک شدن اموال از آلودگی هایی همچون ربا و مال آمیخته با حرام است که مال را پاک و طاهر می کند یعنی حلال می کند و از ثروت اندوزی عده ای جلوگیری می کند و جامعه را به حدّ تعادل می رساند.

اما اگر اغنیاء و ثروتمندان جامعه حق فقرا را از اموال خویش ندهند فقر بعضی انسان ها را به فساد خلاقی و فساد در جامعه می کشاند. زکات یکی از مباحث و ارکان اساسی دین اسلام به شمار آمده است و در دیگر ادیان الهی نیز وجود دارد. اما زکات دادن که واجب الهی شمرده شده است به 9 چیز متعلق است (شتر،گاو، گوسفند، خرما، کشمش، گندم، جو) که آن  هم با شرایط خاص خودشان و حد نصاب لازم واجب می شود اما بقیه زکات ها مستحب است یعنی طلا و نقره کاری است  خیرخواهانه و از روی احسان و بخشش.

موضوع پايان نامه : راهکارهای تزکیه و تهذیب نفس از دیدگاه آیات و روایات

 استاد راهنما: سمیه میرزایی

 استاد داور: سركار خانم فلاح زاده

محقق: سکینه زینلی

 زمستان 1390

چکیده :

در متون دینی مهم­ترین و نافع­ترین علم، نفس شناسی معرفی شده است. زیرا اگر انسان خودش را بشناسد به سرچشمه­ی همه علوم و معارف پی برده است. مقصود از نفس در قرآن کریم، همان معنای لغوی آن یعنی تمام حقیقت و واقعیت شیء، یا خود آن است. آیات و روایاتی که درباره­ی نفس انسان وارده شده دو دسته­اند: دسته­ای از آن­ها نفس را به عنوان یک گوهر گران­بها و شریف ملکوتی و منشأ همه فضایل و ارزش­های انسانی توصیف می­کنند و دسته­ی دیگر نفس را به عنوان یک موجود شریر و دشمن انسان­ها و منشأ بدی­ها معرفی می­نمایند که باید با او جنگید و سرکوبش ساخت. تهذیب و تربیت کردن نفس یکی از مباحث مهم اخلاق و از ارکان اساسی سیر و سلوک به حساب می­آید. اصل تهذیب نفس عبارت است از این­که انسان از معایب خود آگاه شود و هر کسی که معایب را شناخت نجات و رهایی از آن­ها امکان­پذیر می­شود. برای تحقق مکارم اخلاق و تهذیب در مبادی عالی، لازم است ارزش­های اخلاقی انسانی که ریشه در نهاد افراد بشر دارد و هر فردی خواهان آن است برای متربی حاصل شود تا در ادامه راه با اراده و شوق و نشاط و بیشتر و صرف انرژی کمتری طی مسیر کند.

نقش طهارت در فهم قرآن

زینب شاهین

قرآن کریم تنها برای اینکه با آداب و رسوم خاصی با آن مواجه شویم، نازل نگردیده است. قرآن فقط برای حفظ کردن و تلاوت نمودن با لحن و صوتی زیبا نازل گردیده است. بلکه قرآن کتاب زندگی و پیام های الهی است که همگان موظفند در زندگی دنیوی خود آنها را بکار ببرند، تا در دنیا و آخرت رستگار شوند، خصوصاً دست اندرکاران حکومت در جوامع اسلامی موظفند سیاست های کلی نظام را بر اساس رهنمودهای این کتاب الهی تنظیم و به اجر در آورند، تا زمینه رشد و تعالی فرهنگ قرآن برای افراد جامعه بهتر مهیا گردد. در نتیجه هدف نزول قرآن که همان تکامل و سعادت انسان در سایه بسط قسط و عدل در روی زمین است تحقق یابد.

آنچه امروزه به عنوان استفاده از قرآن کریم شاهد آن هستیم، بر خلاف انتظار از حد پراختن به ظواهر روبنایی در نمی گذرد و لزوم محوریت قرآن در زندگی سیاسی اجتماعی مسلمانان مورد غفلت قرارگرفته است. امروزه در بسیاری از کشورهای اسلامی مؤسساتی از دوره آمادگی و دبستان تا سطح دانشگاه به امر تعلیم و تعلم قرآن کریم می پردازند و در جهت فراگیری روخوانی و حفظ قرائت قرآن به روش های مختلف همت می گمارند و هر ساله شاهد مسابقات جهانی حفظ و قرائت قرآن کریم هستیم. علوم مختلف قرآن از قبیل تجوید و ترتیل و غیره جایگاه ویژه ای در میان علاقمندان به قرآن دارد، علاوه بر اینکه در میان عامه مسلمانان از احترام ویژه ای برخوردار است. به نحوی که دست بی وضو به کلمات و آیات آن نمی گذارند و هنگام قرائت مؤدب می نشینند و دیگر موارد احترام ظاهری به قرآن را رعایت می کنند.

بدیهی است که رعایت این امور به عنوان احترام به این کتاب آسمانی ارزشی بسیار دارد. لکن بالاتر از آن شناخت حقیقت آن و به کارگیری آن در جهتی که خدا آن را آفریده است، می باشد. مسلمانان موظفند با فهم قرآن کریم و عمل به دستورات حیات بخش آن به شکر و احترام واقعی نسبت به این نعمت روی بیاورند و خود را از این ودیعه ی پر فیض محروم نکنند تا در نتیجه با این نور الهی دنیای ظلمت زده خویش را روشنی بخشند.

این پایان نامه از چهار بخش تشکیل شده که بخش اول آن کلیات می باشد و بخش دوم مفهوم شناسی طهارت است که از دو فصل تشکیل شده: فصل اول: معنا شناسی طهارت و فصل دوم: راه های تحصیل طهارت را بیان می کند. بخش سوم درباره شرایط و موانع فهم قرآن است که از دو فصل تشکیل شده در فصل اول شرایط فهم قرآن را بررسی کرده و فصل دوم موانع آن را بیان می کند. بخش چهارم به بررسی رابطه طهارت و فهم قرآن می پردازد که از سه فصل تشکیل می شود فصل اول درباره آداب تلاوت قرآن صحبت می کند زیرا طهارت را جزئی از آداب تلاوت می داند و فصل دوم به شرح مراتب طهارت ظاهری و باطنی پرداخته و بالاخره در فصل سوم اثر طهارت را در فهم قرآن بررسی کرده و تنها مطهرون را قادر به فهم باطن قرآن می داند.

موضوع پایان نامه  : سنت های الهی در قرآن

استاد راهنما: سرکارخانم پوران اکبری

استاد داور: جناب آقای سید علی میرآفتاب

 پژوهشگر : زهرا فلاح غیاث آبادی

 آبان 92

چکیده :

سنت به معنای طریقه ، روش، رسم و آیین است. در واقع یک جریان مستمری است که به سهولت انجام پذیرد، و ممکن است این جریان در عمل، کلام و یا در صفتی از صفات باشد، سنت به اشکال گوناگون در یازده سوره قرآن مطرح شده و منظور همان قوانین کلی و فراگیر عادلانه و جاودانه خداوند نسبت به بندگان و جهان است. سنت های الهی در قرآن منحصر به مواردی نیست که تحت واژه سنت بیان شده باشد بلکه هر قاعده کلی و عمومی که برای رشد و حیات وتعالی جوامع باشد سنت الهی اطلاق می شود. سنت های الهی دارای ویژگی هایی از جمله: الهی بودن، جهانی بودن، مستمر بودن، حتمی بودن، دنیوی بودن، و… است. در قرآن آیات زیادی مبنی بر عام و کلی بودن و استثنانا پذیری سنن الهی وجود دارد. و در آیه های دیگر خداوند مسلمانان را هشدار می دهد که از گذشتگان عبرت بگیرند و از اعمالی که باعث سقوط و شکست آن اقوام شده پرهیز کنند.

سنت های الهی به دو دسته تقسیم می شوند: سنت هایی که از جمله مبانی آفرینش انسان با الطاف الهی بوده و عملکرد های مردم هیچ دخالتی ندارد مانند: سنت هدایت، سنت مرید مختار کردن انسان، و… دسته دوم، سنت هایی که بنا به اقتضای عملکرد افراد یا به نحوه رفتار و سلوک مردم نسبت به دستورات الهی تحقق یافته مثل، سنت الهی در برابر ایمان وعمل صالح افراد، سنت الهی برای اسباب و مسببات، و سنت استدراج و …

موضوع تحقيق پاياني : آزمایش الهی از دیدگاه قرآن و روایات

استاد راهنما : سركار خانم مشكواتي

استاد داور : سركار خانم فلاح زاده

نگارنده : زهرا حسين زاده

سال 1396

چکیده :

امتحان الهی از سنتهاي قطعي و مسلم الهي است که به منظور ظهور و بروز صفات دروني انسانها صورت مي گيرد. امتحان خداوند به دليل کشف مجهول نيست، بلکه مراد ظهور افعال بندگان است؛ چرا که خداوند با اتکاي به علم خود کيفر نمي دهد، بلکه پاداش و عقاب براساس عمل انسانها است. خداوند متعال با امر و نهي و تشريع احکام و تکاليف، رويدادها و حوادث خير وشر، انسان را به ميدان امتحان مي کشاند و براساس نتيجه آن امتحان، وي را عقاب يا ثواب مي دهد و چون در امتحانات الهي صبر و شکيبايي از فضائل مهم به شمار مي رود و فضيلتهاي انساني هم بر اثر اعمال اختياري او تحصيل مي شوند؛ لذا اگر انسان را قدرت انتخاب و اختيار نبود، امتحان و ابتلاي او از حکمت بي انتهاي پروردگار به دور بود.

پیشینه بحث امتحان و آزمایش از نظر تاریخی به قدمت پیدایش انسان ها برمی‌گردد. حضرت آدم (علیه السلام) اولین انسانی است که مورد آزمایش خداوند قرار گرفت و به دلیل عمومیت داشتن و فراگیر بودن بحث امتحان و آزمایش الهی، این موضوع همواره در میان کسانی که تفکر توحیدی و قرآنی داشته اند، به صورت یک بحث همیشه زنده، مطرح بوده است.

نحوه آزمایش الهی بسته به شرایط و ویژگی های افراد و جامعه دارای تفاوت و تنوع می‌باشد. ابزارهای امتحان الهی شامل نعمت های دنیوی همچون مال، ثروت، همسر و فرزند و… بوده، همچنین می تواند حوادث سخت و ناگوار و زوال نعمت ها را در بر گیرد. توجه به تاریخ پیشینیان و بررسی عملکرد آنان در برابر آزمایش های الهی برای پندپذیری و آماده ساختن روح انسان نسبت به امتحانات پروردگار بسیار مؤثر است. توجه به این حقیقت که این مشکلات و آزمایش‌های سخت الهی برای همه اقوام و ملتها در طول تاریخ وجود داشته است، سبب افزایش نیروی پایداری انسان می‌گردد.

موضوع تحقیق پایانی : اعتقاد به توحید در دین زرتشتی و تحولات آن

 استاد داور :  سرکار خانم طیبه فلاح زاده

استاد راهنما : دکتر شایسته شریعتمداری

پژوهشگر : محدثه مطهری

 زمستان 91

چکیده:

 توحید اصلی مشترک در همه ی ادیان الهی است و اعتقاد به خدای واحد پایه و اساس تمام ادیان الهی محسوب می شود.

دین زرتشت یک دین آسمانی است که دارای پیامبر و کتاب مقدس است. که به مرور زمان و ورود آیین و مراسم خرافی توسط روحانیان زرتشتی پس از زرتشت دست خوش تغییر و تحریف قرار گشت  و آیین زرتشت به ثنویت معروف شد.

این پژوهش با تکیه بر گات ها به بررسی اعتقاد توحید در دین زرتشت می پردازد و در صدد پاسخگویی به این است که آیا دین زرتشت مبتنی برآموزه های توحیدی است یاخیر؟

در بررسی گات ها دیده می شود که زرتشت تنها اهورا مزدا را  که خدای واحد و آفریدگار دانا و توانایی است می ستاید و نظام آیین خویش را بر این آموزه  استوار می سازد. با تغییرات و تحولاتی که پس از زرتشت در دین زرتشتی پدید آمد ثنویت به آن راه یافت که این ثنویت خود بر دو نوع است:

1- ثنویت در مبداء آفرینش

2- ثنویت در اخلاق و منش. بیشتر زرتشتیان متمایل به تغییر دوم از ثنویت هستند.

موضوع پایان نامه :  جایگاه اهل بیت ع در تفکر شیعی و شبهات وارده

استاد راهنما: سرکار خانم نظری

 استاد داور: سرکارخانم فلاح زاده

 پژوهشگر : لیلا اقبال

 بهار91

چکیده :

قرآن کریم در عین قابل فهم بودن قرین دائمی عترت می باشد از این رو دو سرمایه و گوهر گرانبها (ثقلین) دو چهره یک حقیقت هستند که نباید در حیاتشان جدایی افکند، شناخت ویژگی ها و صفات و فضایل ایشان که جلوه گر تمام عیار جمال الهی هستند

 ضرورتی نه تنها دینی بلکه نیازی انسانی بر همه تشنگان آب حیات انسانی می باشند لذا خداوند علیم بهترین کسی است که می تواند پرده از ابعاد و ویژگی های این انسان کامل بردارد. از این رو مراجعه به قرآن برای درک فضایل اهل بیت ع بسیار مهم است و در کنار قرآن از روایات ائمه معصومین ع که خود به عنوان مبین و مفسر قرآن هستند نیز می تواند شاهدانی براین مدعا باشد بسیاری از آیات قرآن کریم به برتریها و فضایل اهل بیت ع اشاره دارد.

این تحقیق شامل سه بخش اصلی است که بخش اول آن  کلیات تحقیق را در بر می گیرد، بخش دوم در  برگیرنده یک فصل مفهوم شناسی که در آن با توجه به روایات رسیده از پیامبر و اهل بیت ع ثابت می شود که منظور از اهل بیت ع خاندان پیامبر* هستند.در فصل دوم به اثبات مقام اهل بیت از منظر قرآن می پردازیم و آیات و روایتی که شاهد و ناظر بر این مطلب است بررسی می شود و در این فصل معنا و فهوم امامت و ویژگی های امام معصوم و علم امام نیز بیان می شود.

بخش سوم، بحث از معنای فضیلت و لزوم آن  است و در ادامه مباحث به فضایل و صفات اهل بیت در قرآن پرداخته و تفسیر روایی آنها را بیان می کنیم در بیان فضایل اهل بیت ابتدا به آیاتی می پردازیم که فضایل مشترک همه معصومین ع را در بر می گیرد و همه اهل بیت ع مصداق ان آیه محسوب می شود بعد از آن فضایل امیرالمؤمنین ع ؛ فضایل حضرت زهرا(س) و فضایل امام مهدی(عج) و تفسیر برخی از آیاتی که حاکی و بیان کننده این فضایل هستند آورده شده است.